Trong quá trình điều trị bệnh trào ngược dạ dày, một chế độ dinh dưỡng và luyện tập phù hợp là điều không thể thiếu. Những câu hỏi thường được người bệnh đặt ra như người bị trào ngược axit nằm bên nào, bài tập nào giúp giảm triệu chứng trào ngược,… thường xuyên được nhắc đến. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản là bệnh rất cần thiết có một chế độ dinh dưỡng hợp lý để tránh khỏi các triệu chứng ợ chua, ợ nóng, tức ngực,… Hãy cùng robbienz.com tìm hiểu một số lưu ý trong tập luyện và chăm sóc bệnh nhân trào ngược dạ dày trong bài viết dưới đây. Đừng bỏ lỡ!
Trào ngược dạ dày thực quản là gì?
Tình trạng bị trào ngược axit (ợ chua) thỉnh thoảng không phải là điều bất thường, nhưng một số người lại cảm thấy khó chịu, đầy bụng và ợ hơi hầu như mỗi khi ăn. Khoảng 20% dân số mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), một tình trạng trào ngược axit mãn tính được chẩn đoán bởi bác sĩ. Thông thường, cơ vòng thực quản (một ống cơ cho phép thức ăn đi vào dạ dày và sau đó đóng lại để chặn nó trào ngược lên) bảo vệ thực quản khỏi axit dạ dày. Tuy nhiên, nếu cơ vòng giãn ra, thức ăn và dịch vị dạ dày có thể bị đẩy lên trên thực quản và gây ra trào ngược dạ dày thực quản. Triệu chứng điển hình gồm:
– Cảm giác thức ăn đang bị kẹt lại trong thực quản, khó nuốt hoặc hay bị nấc;
– Ợ nóng hoặc có cảm giác nóng và đau rát ở trước xương ức, đôi khi cảm giác này lan ra cổ họng.
– Nếm thấy vị chua;
– Ho hoặc thở khò khè;
– Khàn giọng;
– Viêm họng.
Cách nằm ngủ và tư thế nằm sao cho đúng
Các triệu chứng trào ngược dạ dày có thể xuất hiện vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Tuy nhiên các triệu chứng trào ngược thường xuyên xảy ra vào ban đêm hơn. Trọng lực làm giảm các triệu chứng trào ngược khi đứng thẳng sẽ biến mất khi người bệnh nằm xuống. Khi ngủ, người bệnh nuốt ít hơn khiến lượng thức ăn quay về dạ dày ít hơn. Điều này lí giải tại sao nhiều người phải vật lộn với các triệu chứng của GERD nhiều hơn vào ban đêm. Các triệu chứng này khiến người bệnh khó chịu, ngủ không ngon. Tư thế ngủ phù hợp sẽ giảm các triệu chứng của GERD về đêm và giảm tác hại của acid dạ dày với thực quản.
Không nằm ngửa khi ngủ
Khi nằm ngửa, cơ thắt thực quản dưới hoạt động kém có thể cho phép các chất trong dạ dày trào vào thực quản. Điều này làm gia tăng tình trạng trào ngược vào ban đêm. Nếu muốn nằm ngửa, đầu giường cần được chỉnh cao hơn khoảng 15cm để đảm bảo thực quản ở trên dạ dày.
Lưu ý không nằm nghiêng bên phải
Mặc dù các đợt trào ngược xảy ra khi ngủ nghiêng bên phải ít hơn so với nằm ngửa nhưng về bản chất cơ thắt quản vẫn dưới nằm ở dưới dạ dày. Khi ngủ nghiêng bên phải, cơ thể phải chống lại trọng lực để đưa acid và thức ăn trở lại dạ dày. Quá trình này sẽ khó khăn và lâu hơn. Acid dạ dày có thời gian tiếp xúc lâu hơn với niêm mạc của thực quản. Niêm mạc thực quản có thể bị kích ứng và viêm, lâu dần có thể gây ra đau ngực, chảy máu, khó nuốt,…
Nên nằm nghiêng bên trái
Nằm nghiêng trái là câu trả lời cho câu hỏi bị trào ngược dạ dày nên nằm nghiêng bên nào. Ở tư thế này, cơ thắt thực quản dưới nằm trên dịch dạ dày khiến tình trạng trào ngược xảy ra ít hơn. Trong trường hợp, acid dạ dày trào lên thực quản, trọng lực cũng sẽ đưa acid về dạ dày nhanh hơn so với khi nằm nghiêng phải.
Một số bài tập cho người trào ngược dạ dày thực quản
Duy trì tập thể dục đều đặn giúp cơ thể khỏe mạnh hơn, tăng cường sức đề kháng. Tập thể dục là giúp duy trì cân nặng, giảm béo. Tuy nhiên, với nhiều người bị bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), tập thể dục có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng như ợ nóng. Điều này thường dẫn đến một câu hỏi hóc búa là bị trào ngược dạ dày có nên tập thể dục hay không? Người bệnh hoàn toàn có thể tập thể dục hàng ngày.
Tuy nhiên, tập luyện ngay sau khi ăn là sai lầm của nhiều người. Nghỉ ngơi và thư giãn sau khi ăn tối thiểu 2 giờ để hạn chế các triệu chứng trào ngược xảy ra. Thay vì loại bỏ hoàn toàn luyện tập thể dục, người bệnh nên hạn chế các bài tập nặng như tập tạ, nhảy cao, nhảy dây, leo cầu thang… Các bài tập nhẹ nhàng được thường là lựa chọn ưu tiên.
Tập bộ môn bơi lội hoặc tập thể dục nhịp điệu dưới nước
Bơi lội là một bài tập toàn thân rất tốt cho cơ thể, nhất là người bệnh GERD. Các bài tập thể dục nhịp điệu dưới nước là một lựa chọn tốt cho cơ thể. Khi tập thể dục dưới nước, cơ thể ở tư thế đứng. Tư thế này có lợi hơn so với cúi, gập người.
Đạp xe chậm
Đạp xe nhanh có thể là nguyên nhân gây ra các triệu chứng GERD. Tuy nhiên, đạp xe chậm là một lựa chọn tuyệt vời cho người bệnh trào ngược. Đạp xe trong phòng tập thể dục cũng cho tác dụng tương đương như đạp xe ngoài trời.
Bộ môn Yoga
Yoga là một phương pháp thể dục nhẹ nhàng và ít tác động. Yoga có thể giúp người bệnh linh hoạt, khỏe khoắn hơn. Ngoài ra, yoga cũng đã được chứng minh là có lợi cho hệ tiêu hóa.
Đi bộ giúp tiêu hóa thức ăn nhanh hơn
Đi bộ giúp tiêu hóa thức ăn nhanh hơn và có tác dụng bảo vệ đường tiêu hóa. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng đi bộ vừa phải giúp giảm triệu chứng ợ nóng của trào ngược dạ dày.
Chế độ chăm sóc đối với trẻ em
Khoảng hơn 50% trẻ sinh ra bị trào ngược dạ dày. Tình trạng này thường không gây nguy hiểm đến sức khỏe của trẻ. Các triệu chứng trào ngược sẽ hết dần khi trẻ được 7-8 tháng tuổi. Khi chăm sóc trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản cần lưu ý:
- Cho trẻ bú số lượng nhỏ, chia thành nhiều cữ bú.
- Hạn chế cho trẻ ăn hoặc uống đồ quá nóng.
- Hạn chế các thực phẩm có khả năng kích thích như sô cô la, cà phê hay gia vị.
- Hạn chế thực phẩm kích thích dạ dày tiết acid như cam, quýt, chanh, cà chua.
- Bế trẻ thẳng sau khi ăn 20-30 phút.
- Không để trẻ nằm trong và ngay sau khi ăn.
- Cho trẻ nằm ngửa đầu cao khoảng 30 độ so với mặt phẳng.
- Không mặc quần áo quá chật cho trẻ.
- Khi trẻ tập lật, bò chỉ nên tập khi trẻ thức và bụng đói. Không tập cho bé ngay sau khi ăn.
Chế độ nghỉ ngơi, luyện tập đối với phụ nữ mang thai
Phụ nữ mang thai hormon thay đổi dẫn đến cơ thắt thực quản dưới giãn ra. Thai nhi phát triển gia tăng áp lực lên dạ dày khiến thức ăn trong dạ dày trào lên thực quản. Để giảm thiểu các khó chịu do trào ngược gây ra, cần lưu ý một số điều sau:
- Nghỉ ngơi hợp lý, tránh stress.
- Khi ngủ không nên nằm ngửa. Nên nằm nghiêng về bên trái sẽ tốt hơn cho dạ dày.
- Kiểm soát cân nặng. Tăng cân vừa phải, khoảng 10-12kg.
- Không nên ngủ ngay sau khi ăn. Bữa tối muộn nhất là trước khi ngủ 2-3 giờ.
- Vận động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga. Tránh vận động mạnh, nhất là sau khi ăn no hoặc uống nhiều nước.
- Mặc đồ thoải mái.